آبی که توسط دیونایزر یا دستگاه تصفیه آب آزمایشگاهی از تجهیزات آزمایشگاهی خالص شده باشد بایستی نه تنها برای مصرف انسان بلکه به منظور سایر اهداف نیز استفاده شود همانند با ملزومات کاربرد های پزشکی ، دارویی ، شیمیایی و صنعتی .عمل خالص سازی آب توسط دیونایزر فرآیند حذف آلوده کننده های ناخواسته ی شیمیایی ، زیستی ، جامدات معلق و گاز ها از آب آلوده می باشد و هدف تولید آبی در نهایت است که برای هدف خاصی شایسته باشد .

انواع مختلف این دستگاه شامل: آب مقطرگیری دوبار تقطیر و آب مقطرگیری یک بار تقطیر می باشد.

آب مقطر و آب دیونایزر شده ( DI ) متداول ترین نوع آب تخلیص شده می باشند . اولین کاری که بایستی صورت داد این است که تخلیص بالای آب در رابطه با چه هدفی استفاده شود و در نتیجه برای این کار بایستی جامدات معلق ، جامدات حل شده ، گاز های حل شده ، مواد آلی و جنبه های زیستی آب را در نظر بگیریم .

شرح فرآیند دیونایزر کردن ( دیونیزه کردن ) آب

به منظور دیونایزر کردن آب روش های متعددی به چشم می خورد ، برخی کوچک و ساده می باشند و سایرین بزرگ و پیچیده . راه استفاده شده در نظر گیری حجم آب دیونایزر شده و میزان خلوص لازم را مشخص خواهد کرد . عمل دیونایز کردن یا تبادل یونی یک فرآیند سریع و برگشت پذیر می باشد که در آن یون های ناخالصی که در آب به چشم می خورند به وسیله ی یون هایی جایگزین می شوند که به وسیله ی یک رزین تعویض یون رها می شوند . رزین تعویض یون یک نوع میل جذبی نسبت به مواد غیر آلی حل شده در اختیار دارد که معمولا ۹۵% تعداد آلاینده های متداول آب را شکل می دهند .

رزین بایستی در زمان های گوناگون به منظور بازگردانی آن به شکل یونی اولیه اش مجددا شکل یابد . رزین دارای دو نوع پایه می باشد :

• رزین های تعویض کاتیون – یون های هیدروژن ( H+ ) یا دیگر یون های دارای بار مثبت را برای تعویض با کاتیون های ناخالص آزاد می کنند .
• رزین های تعویض آنیون – یون های هیدروکسیل ( OH-) یا دیگر یون های دارای بار منفی را برای تعویض با آنیون های ناخالص آزاد می کنند .

مزایا و معایب دیونایزر کردن

مزایای این روش از جمله موارد زیر می باشد :

• بیش از ۹۸% آلاینده ها را حذف می کند
• بدون هدر رفتن آب
• عدم نیاز به وجود به جریان الکتریکی
• سرعت جریان بالا
• بدون نیاز به محفظه ی ذخیره سازی ( تانک ذخیره سازی )
• سرمایه ی اولیه ی نسبتا ارزان
• امکان شکل گیری مجدد

دیونایزر کردن اگر به همراه کربن فعال شده استفاده شود قادر به حذف مواد شیمیایی و انگل ها می باشد و در برابر کلر از رزین محافظت کند . محدودیت های این عمل شامل ظرفیت کاهش یافته می شود هنگامی که بر روی منابع آب دارای محتوای معدنی بالا استفاده شود  .